Tweet
Covid-19 aşılarında doğru bilinen yanlışlara dikkat!
İşte tüm yönleriyle Covid-19 aşıları
Tüm dünyayı etkisi altına alan ve hayatı artık durma noktasına getiren, hastanelerde yatakların kalmadığı bir pandemi süreci yaşıyoruz. Dünyanın gözü kulağı aşı çalışmalarında. Her gün aşılar ile ilgili yeni bilgiler de gelmeye devam ediyor. Biz de aşılarla ilgili aklımıza takılan tüm soruları SABAH okurları için Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Elif Hakko’ya sorduk. Hakko, aşılarla ilgili tüm merak edilen soruları yanıtladı…
Aşılarla ilgili son durum nedir?
Aşıların bir kısmı ruhsatlanma aşamasına geldi. Aralık veya Ocak gibi dünyada kullanıma girecek.
İki tip güvenilir aşı olduğu söyleniyor. bu aşıların özellikleri nedir?
Şu anda henüz ruhsatlanmamış ama faz 3 çalışmaları tamamlanmak üzere olan birkaç aşı var. Biri Çin'in inaktif yani ölü virüs aşısı, diğeri Almanya'nın ve Amerika'nın m-RNA aşısı ve bir diğeri İngiltere'nin Adenovirüs vektörlü aşısı.
Çin'de üretilen aşı bilinen en eski yöntemle, yani ölü virüs kullanılarak yapılmış aşı, genel anlamda güvenilirlik sorunu yok ancak faz3 çalışamaları yayınlanmadığından henüz etkinliği konusunda bilgimiz yok. Almanya'da üretilen m-RNA aşısı, daha önce kanser aşılarında denenmiş bir yöntemle, yani haberci gene virüsün bir proteini yüklenerek vücuda veriliyor, vücut sanki virüsle karşılaşmış gibi bağışıklık hücresi üretiyor. Faz 3 çalışma sonuçlarında %95 oranında etkin bulundu, güvenilir olduğu kolda ağrı ve hafif ateş dışında ciddi yan etkisi olmadığı görüldü. Aynı yöntemle Amerika'da da bir firma aşı üretti. İngiltere ve Çin'de de başka bir virüsün taşıyıcı olarak kullanıldığı Adenovirüs vektörlü aşılar üretildi. Bu aşıların da güvenilirlik sonuçları gayet iyi, ancak etkinlikleri diğer aşılara oranla biraz daha düşük bulundu.
Bu aşılar ne kadar etkili? Başarı oranları yüzde 95 civarında olduğu söyleniyor. doğru mudur?
Evet doğru. Almanya ve Amerika'nın ürettiği aşıların etkinlikleri %90'nın üzerinde bulundu.
Covid-19 aşısı ne kadar güvenilir? Ne gibi yan etkiler görüldü?
Almanya, Amerika ve Çin'in ölü virüs aşısının şu ana kadar bildirilmiş ciddi yan etkileri yok. İngiltere'nin aşısında bazı nörolojik yan etkilere 2 hastada rastlandı ancak bunların aşı ile ilişkili olmadığı söylendi. Bunun dışında kolda ağrı, hafif ateş, halsizlik gibi basit yan etkiler görüldü.
Covid aşısının koruyuculuğu ne kadardır? Ne kadar sıklıkta olmamız gerektiği belli mi?
Koruyuculuk süresi henüz bilinmiyor. Bunu zamanla göreceğiz.
Aşının uzun vaadede yan etkileri belli değil. Yine de bu aşıyı piyasaya çıktığında olmalı mı? Çekinen insanlara ne söylemek istersiniz?
Virüsün şimdiye kadar ne kadar çok insanı hastalandırdığını ve ölümüne neden olduğunu gördük. Maalesef tedavi için elimizde etkili ilaçlar da yok. O nedenle sadece kendimiz için değil, riskli yakınlarımız için bile aşı olarak, hiç hastalanmamak ve bulaştırmamak şu an için en iyi seçenek. Aşılar geçmişte pek çok öldürücü hastalık için çare olmuştur ve bundan sonra da olacaktır. Canlı bir virüsün yapacaklarının yanında aşıların yan etkileri söz konusu bile olamaz. O nedenle aşı olmaktan çekinmeyelim. Ruhsat almış olan her aşı bilimsel olarak güvenlidir, gönül rahatlığıyla olunmalı.
Özellikle kimler aşı olmalı?
Elbette risk grubundakiler aşı olmalı ancak bulaştırma potansiyeli olan çalışan, aktif insanların olması da gerekli.
Hangi aşı öneriliyor? Çin'den gelen aşıya insanlar pek güvenmiyor, bu ne kadar doğru?
Ruhsat almış tüm aşılar güvenlidir ister Çin'de üretilsin ister Almanya'da. Üstelik ülkemize gelmesi planlanan aşı inaktif yani ölü virüs aşısı, bilinen en eski yöntemle yapılmış, ciddi yan etkisi olmayan bir aşı.
Covid aşısıyla ilgili doğru bilinen yanlışlar neler?
Özellikle m-RNA aşısı için söylenen, genetik kodumuzu değiştirecek gibi gayri bilimsel, hiçbir dayanağı olmayan bilgilere itibar edilmemesini öneririm.
Aşı karşıtlığı ile ilgili ne söylemek istersiniz?
Aşı karşıtlığı, son zamanlarda popüler olma arzusu ile ortaya çıkan bazı hekim, gazeteci, ünlü kişilerce çok sık kullanılıyor. Aşılar sayesinde bugün çiçek hastalığı tamamen ortadan kaldırılmış durumda, kızamıktan çocuklar ölmüyor, çocuk felci nedeniyle engelli kalan çocuk kalmadı. Hem en güvenli hem en ucuz olan bu yöntemle hayatlar kurtarılıyor. Aşı insanlığın en önemli icatlarından. Aşı karşıtı olan kişiler bu söylemleri ünlü olmak, kitap satmak gibi bazı nedenlerle kullanıyorlar. Bilimden yana olalım ve bilimin söyledikleri dışındakileri ciddiye almayalım lütfen.
Aşı çıktıktan sonra her şey düzelecek mi? Aşı olduktan sonra bizi nası bir hayat bekliyor?
Toplumların aşılanması zaman alacak bir süreç, sabırlı olmalıyız. O zamana kadar maske, mesafe ve hijyen kurallarına uyum olmazsa olmaz.
Aşıyla salgının seyri nasıl değişecek?
Aşılanma toplumda belli bir oranda yapılırsa, salgının hızı azalır, daha az insan hasta olur.
Salgın sizce ne zaman sona erecek? Maskeli hayatımız ne kadar süre daha devam edecek?
Geçmişteki salgınlar 2-3 yılı bulmuştur ancak şimdi elimizde aşı gibi bir silahımız var. O nedenle bu sürenin daha kısa olacağını tahmin ediyorum ancak tam tarih vermek mümkün değil.
Tüm dünyayı etkisi altına alan ve hayatı artık durma noktasına getiren, hastanelerde yatakların kalmadığı bir pandemi süreci yaşıyoruz. Dünyanın gözü kulağı aşı çalışmalarında. Her gün aşılar ile ilgili yeni bilgiler de gelmeye devam ediyor. Biz de aşılarla ilgili aklımıza takılan tüm soruları SABAH okurları için Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Elif Hakko’ya sorduk. Hakko, aşılarla ilgili tüm merak edilen soruları yanıtladı…
Aşılarla ilgili son durum nedir?
Aşıların bir kısmı ruhsatlanma aşamasına geldi. Aralık veya Ocak gibi dünyada kullanıma girecek.
İki tip güvenilir aşı olduğu söyleniyor. bu aşıların özellikleri nedir?
Şu anda henüz ruhsatlanmamış ama faz 3 çalışmaları tamamlanmak üzere olan birkaç aşı var. Biri Çin'in inaktif yani ölü virüs aşısı, diğeri Almanya'nın ve Amerika'nın m-RNA aşısı ve bir diğeri İngiltere'nin Adenovirüs vektörlü aşısı.
Çin'de üretilen aşı bilinen en eski yöntemle, yani ölü virüs kullanılarak yapılmış aşı, genel anlamda güvenilirlik sorunu yok ancak faz3 çalışamaları yayınlanmadığından henüz etkinliği konusunda bilgimiz yok. Almanya'da üretilen m-RNA aşısı, daha önce kanser aşılarında denenmiş bir yöntemle, yani haberci gene virüsün bir proteini yüklenerek vücuda veriliyor, vücut sanki virüsle karşılaşmış gibi bağışıklık hücresi üretiyor. Faz 3 çalışma sonuçlarında %95 oranında etkin bulundu, güvenilir olduğu kolda ağrı ve hafif ateş dışında ciddi yan etkisi olmadığı görüldü. Aynı yöntemle Amerika'da da bir firma aşı üretti. İngiltere ve Çin'de de başka bir virüsün taşıyıcı olarak kullanıldığı Adenovirüs vektörlü aşılar üretildi. Bu aşıların da güvenilirlik sonuçları gayet iyi, ancak etkinlikleri diğer aşılara oranla biraz daha düşük bulundu.
Bu aşılar ne kadar etkili? Başarı oranları yüzde 95 civarında olduğu söyleniyor. doğru mudur?
Evet doğru. Almanya ve Amerika'nın ürettiği aşıların etkinlikleri %90'nın üzerinde bulundu.
Covid-19 aşısı ne kadar güvenilir? Ne gibi yan etkiler görüldü?
Almanya, Amerika ve Çin'in ölü virüs aşısının şu ana kadar bildirilmiş ciddi yan etkileri yok. İngiltere'nin aşısında bazı nörolojik yan etkilere 2 hastada rastlandı ancak bunların aşı ile ilişkili olmadığı söylendi. Bunun dışında kolda ağrı, hafif ateş, halsizlik gibi basit yan etkiler görüldü.
Covid aşısının koruyuculuğu ne kadardır? Ne kadar sıklıkta olmamız gerektiği belli mi?
Koruyuculuk süresi henüz bilinmiyor. Bunu zamanla göreceğiz.
Aşının uzun vaadede yan etkileri belli değil. Yine de bu aşıyı piyasaya çıktığında olmalı mı? Çekinen insanlara ne söylemek istersiniz?
Virüsün şimdiye kadar ne kadar çok insanı hastalandırdığını ve ölümüne neden olduğunu gördük. Maalesef tedavi için elimizde etkili ilaçlar da yok. O nedenle sadece kendimiz için değil, riskli yakınlarımız için bile aşı olarak, hiç hastalanmamak ve bulaştırmamak şu an için en iyi seçenek. Aşılar geçmişte pek çok öldürücü hastalık için çare olmuştur ve bundan sonra da olacaktır. Canlı bir virüsün yapacaklarının yanında aşıların yan etkileri söz konusu bile olamaz. O nedenle aşı olmaktan çekinmeyelim. Ruhsat almış olan her aşı bilimsel olarak güvenlidir, gönül rahatlığıyla olunmalı.
Özellikle kimler aşı olmalı?
Elbette risk grubundakiler aşı olmalı ancak bulaştırma potansiyeli olan çalışan, aktif insanların olması da gerekli.
Hangi aşı öneriliyor? Çin'den gelen aşıya insanlar pek güvenmiyor, bu ne kadar doğru?
Ruhsat almış tüm aşılar güvenlidir ister Çin'de üretilsin ister Almanya'da. Üstelik ülkemize gelmesi planlanan aşı inaktif yani ölü virüs aşısı, bilinen en eski yöntemle yapılmış, ciddi yan etkisi olmayan bir aşı.
Covid aşısıyla ilgili doğru bilinen yanlışlar neler?
Özellikle m-RNA aşısı için söylenen, genetik kodumuzu değiştirecek gibi gayri bilimsel, hiçbir dayanağı olmayan bilgilere itibar edilmemesini öneririm.
Aşı karşıtlığı ile ilgili ne söylemek istersiniz?
Aşı karşıtlığı, son zamanlarda popüler olma arzusu ile ortaya çıkan bazı hekim, gazeteci, ünlü kişilerce çok sık kullanılıyor. Aşılar sayesinde bugün çiçek hastalığı tamamen ortadan kaldırılmış durumda, kızamıktan çocuklar ölmüyor, çocuk felci nedeniyle engelli kalan çocuk kalmadı. Hem en güvenli hem en ucuz olan bu yöntemle hayatlar kurtarılıyor. Aşı insanlığın en önemli icatlarından. Aşı karşıtı olan kişiler bu söylemleri ünlü olmak, kitap satmak gibi bazı nedenlerle kullanıyorlar. Bilimden yana olalım ve bilimin söyledikleri dışındakileri ciddiye almayalım lütfen.
Aşı çıktıktan sonra her şey düzelecek mi? Aşı olduktan sonra bizi nası bir hayat bekliyor?
Toplumların aşılanması zaman alacak bir süreç, sabırlı olmalıyız. O zamana kadar maske, mesafe ve hijyen kurallarına uyum olmazsa olmaz.
Aşıyla salgının seyri nasıl değişecek?
Aşılanma toplumda belli bir oranda yapılırsa, salgının hızı azalır, daha az insan hasta olur.
Salgın sizce ne zaman sona erecek? Maskeli hayatımız ne kadar süre daha devam edecek?
Geçmişteki salgınlar 2-3 yılı bulmuştur ancak şimdi elimizde aşı gibi bir silahımız var. O nedenle bu sürenin daha kısa olacağını tahmin ediyorum ancak tam tarih vermek mümkün değil.
Yorum yap